Opracowanie: Ewa Smólska
Bibliografia załącznikowa (kryptobibliografia) – to spis dokumentów
(książek, czasopism, artykułów, dokumentów elektronicznych)
wykorzystywanych przez autora przy pisaniu pracy np. maturalnej,
pisemnej prezentacji czy artykułu.
Bibliografia załącznikowa obejmuje:
- Bibliografię podmiotową (literatura podmiotu) – wszystkie
dokumenty poddawane analizie. Mogą to być dzieła literackie,
dzieła sztuki, dzieła muzyczne, fotografie, plakaty, filmy etc.
- Bibliografię przedmiotową (literatura przedmiotu) – pozycje
krytycznoliterackie, które posłużyły do opracowania tematu.
1. Zasady sporządzania opisów bibliograficznych są
znormalizowane
Określa je norma :
PN – ISO 690 z października 2012 r.
(dla książek, czasopism i dokumentów elektronicznych)
2. Przypis bibliograficzny powinien zawierać dane o
dokumencie służące do jego identyfikacji. Dane te
przejmuje się zazwyczaj de visu, mając kontakt
wzrokowy z opisywanym dokumentem
(książką, czasopismem, kasetą magnetofonową). Dane o
dokumencie pobieramy z karty tytułowej, verso karty
tytułowej, ze stopki wydawniczej na końcu książki, z
opakowań i druków towarzyszących lub z ekranu w
przypadku dokumentów elektronicznych.
3. Przywołujemy tylko te dokumenty, które czytaliśmy.
Czasami wykorzystujemy cytat przywołany przez inne
źródła :
Cyt. [za] ….
Nie wolno podawać informacji, które nie są dostępne w
wykorzystywanym źródle informacji !!!
a) Podstawową zasadą sporządzania opisu bibliograficznego jest
konsekwencja i spójność.
b) Elementy obowiązkowe przypisu bibliograficznego należy
opracować konsekwentnie w taki sam sposób !
c) Elementy obowiązkowe wyraźnie rozdzielamy (pauzą lub
wybranym znakiem interpunkcyjnym).
d) Opisy bibliograficzne porządkujemy alfabetycznie.
e) Opis może zawierać elementy fakultatywne, związane z
większym stopniem szczegółowości lub przybrać formę skróconą.
f) Tytuł dokumentu, który przywołujemy możemy wyróżnić inną
czcionką np. kursywą (nie stosujemy cudzysłowu).
g) Norma nie precyzuje znaków interpunkcyjnych !!! (należy jedynie
stosować je konsekwentnie).
Przecinek :
Murakami, Haruki, Norwegian Wood, Wyd. 3, Warszawa: Muza SA, 2007,
ISBN 978-83-7495-161-6.
Kropka :
Murakami, Haruki. Norwegian Wood. Wyd. 3. Warszawa: Muza SA, 2007.
ISBN 978-83-7495-161-6.
0PIS SKRÓCONY :
Murakami, H., Norwegian Wood, Wyd. 3,Warszawa: Muza SA, 2007,
ISBN 978-83-74-95-161-6.
h) Norma przewiduje w opisie bibliograficznym skróty wyrazów typowych :
Wyb. (wybór)
Oprac. (opracowane)
Red. (redakcja, redaktor)
Tł. (tłumaczył)
Wyd. (wydał, wydane)
Przedm. (przedmówca, autor przedmowy)
Ilustr. (ilustrator)
Płyta (płyta gramofonowa)
Kas. dźw. (kaseta dźwiękowa)
Kas. wiz (wideokaseta)
Płyt. wiz. (wideo)
i) Norma przewiduje skróty długich tytułów jeżeli nie zmienia to ich
sensu. Ukryty fragment umieszczamy w […].
j) Norma przewiduje skróty nazw wydawnictw :
PWN – Wydawnictwo Naukowe PWN
Muza SA – Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA
- opisy bibliograficzne piszemy w linii ciągłej,
- nr ISBN nie przedzielamy na linijki (nie przenosimy),
- w opisie autora pomijamy informacje o jego stopniach naukowych
i funkcjach (mgr, prof., dr, doc., płk., ks. ),
- informujemy o zmianach w wydaniu np. Popr., Uzup.,
- nazwy osobowe (podajemy w formie, w jakiej występują w źródle),
- drugorzędne elementy podajemy zgodnie z praktyką danego
języka:
Przykład 1 Falla, Manuel de, [Hiszpan]
Przykład 2 La Fontaine, Jean de, [Francuz]
Przykład 3 De La Mare, Walter, [Anglik]
Przykład 4 Kleist, Heinrich von, [Niemiec]
Elementy przypisów bibliograficznych
1. Odpowiedzialność główna (nazwa autora indywidualnego lub korporatywnego).
Wymieniamy wszystkich autorów, jeżeli jest ich nie więcej niż trzech.
W przypadku jeśli jest więcej niż trzech autorów to tytuł wymieniamy na pierwszym
miejscu, następnie przywołujemy redaktora naukowego „Pod red.” i wymieniamy imię
i nazwisko.
Jeżeli nie ma redaktora naukowego wymieniamy imię i nazwisko pierwszego autora
i dodajemy skrót „ i in.”.
2. Tytuł właściwy.
Jeżeli nasz dokument zawiera kilka tytułów, jako właściwy podajemy pierwszy. Jeżeli
tytuł podany jest w kilku językach to podajemy go w języku głównej części dokumentu
(w przypadku filmu w języku, w którym nagrany jest film). Dopuszcza się skracanie
tytułu, jeżeli nie narusza to istotnych informacji. Opuszczone treści zaznaczamy […]
3.Oznaczenie nośnika, postać dokumentu (jeżeli to konieczne).
4. Oznaczenie wydania (obowiązują cyfry arabskie).
5. Adres Wydawniczy – miejsce wydania: nazwa wydawcy, data wydania.
6. Numeracja jednostki (w wydawnictwie ciągłym).
7. Numer znormalizowany ISBN (obowiązuje od 1978 r.) dla książek i ISSN dla czasopism.
Opis bibliograficzny Książki
a) Książka jednotomowa
(Nazwisko. Tytuł. Oznaczenie wydania. Miejsce wydania: Wydawca, rok wydania.
Nr ISBN)
1.Kapuściński, Ryszard, Cesarz, Wyd. 23, Warszawa: Czytelnik, 2010,
ISBN 978-83-07-03230-6.
2.Kapuściński, R., Cesarz, Wyd. 23, Warszawa: Czytelnik, 2010,
ISBN 978-83-07-03230-6.
3.Konwicki, Tadeusz, Wschody i zachody księżyca, Wyd. 3 zmień., Warszawa: Interim,
1990, ISBN 83-85-083-06-5.
4.Eco, Umberto, Zapiski na pudełku od zapałek, Przeł. Adam Szymanowski, Warszawa:
Historia i sztuka, 2005, ISBN 83-85468-31-5.
5.Eco U., Zapiski na pudełku od zapałek, Przeł. Adam Szymanowski, Warszawa: Historia
i sztuka, 2005, ISBN 83-85468-31-5.
b) Książka wielotomowa
1. Prus, B., Lalka, Warszawa: PIW, 1953, T. 1-2.
2. Prus, Bolesław, Lalka, Warszawa: PIW, 1953, T. 1-2.
!!! (przed 1978 nie ma ISBN)
Opis fragmentu książki jednego autora – (opis fragmentu umieszczamy za
opisem dokumentu macierzystego).
1. Fromm, Erich, O sztuce miłości, Przeł. Aleksander Bogdański, Wyd. 3,
Warszawa: Sagittarius, 1994, Miłość jako rozwiązanie problemu
ludzkiego istnienia, s. 18-41, ISBN 83-68456-20-8.
2. Michałowski, Piotr, Powidok powietrza, Szczecin: Wydawnictwo 13
Muz, 1994,Mgła, s.52, ISBN 83-45465-10-X.
Praca zbiorowa (więcej niż 3 autorów)
(Tytuł. Imię i nazwisko redaktora lub autora wyboru. Oznaczenie wydania.
Miejsce wydania: Wydawnictwo, rok wydania. ISBN)
1. Inny, inna, inne. O inności w kulturze, Pod red. Marii Janion i in.,
Warszawa: IBL PAN, 2004, ISBN 83- 89348-20-9.
Lub praca zbiorowa kilku 4 -5 autorów odpowiedzialnych – dopuszczalne
warianty:
1. Salomon, Eldra Pearl i in., Biologia, Wyd. 3, Warszawa: Multico,
1996, ISBN 83-7073-090-6.
2. Biologia, Eldra Pearl Salomon i in., Wyd. 3, Warszawa: Multico,
1996, ISBN 83- 7073-090-6.
Opis artykułu w pracy zbiorowej (opis fragmentu umieszczamy
przed opisem dokumentu macierzystego)
(Nazwisko i imię autora. Tytuł artykułu. W: Odpowiedzialność główna
dokumentu macierzystego. Tytuł dokumentu macierzystego. Wydanie. Rok.
Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego. Nr ISBN)
1. Witkowska, Alina, Ja emigrant, czyli obcy, W: Inny, inna, inne.
O inności w kulturze, Pod red. Marii Janion i in., Warszawa: IBL PAN,
2004, s. 201-205, ISBN 83-78456-20-9.
Opis bibliograficzny Ksiąg Pisma Świętego
np. fragment z Księgi Koheleta:
1. Koh 2,1, W: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie
z języków oryginalnych, Przeł. Władysław Borowski i in., Red. Kazimierz
Dynarski, Poznań: Pallottinum, 1980, s.736, ISBN 83-78920-10-7.
Koh 2,1 : Księga Koheleta rozdział 2 werset 1
Skróty Ksiąg: ST-Stary Testament, Rdz-Księga Rodzaju (Genesis), Wj-Księga Wyjścia, Kpł-Księga
Kapłańska, Lb- Ksiega Liczb, Pwt-Księga Powtórzonego Prawa, Joz-Księga Jozuego, Sdz-Księga
Sędziów, Rt-Księga Rut, NT-Nowy Testament, Mt-Ewangelia wg św. Mateusza, Mk-Ewangelia wg św.
Marka, Łk-Ewangelia wg św. Łukasza, J-Ewangelia wg św. Jana, Dz- Dzieje Apostolskie, Rz-List św.
Pawła do Rzymian, 1 Kor – 1 List św. Pawła do Koryntian, 1 Sm- 1 Księga Samuela, 1 Krl- 1 Księga
królewska, 2 Krl- 2 Księga Królewska, 1 Krn- 1 Księga Kronik, 2 Krn- 2 Księga Kronik, Ezd- Księga
Ezdrasza, Neh- Księga Nehemiasza, Tb- Księga Tobiasza, Jdt- Ksiega Judyty, Est- Księga Estery, Jb-
Księga Joba (Hioba), Ps- Księga Psalmów, Prz- Księga przypowieści (Przysłów), Ekl (Koh)-
Księga Ekleziastesa (Koheleta), Pnp- Księga Pieśni nad Pieśniami, Mdr- Księga mądrości, Syr-
Księga Mądrości Syracha (Eklezjastyka, Syracydesa), Iz- Księga Izajasza, Jer- Księga Jeremiasza, Lm-
Lamentacje (Treny), Ba- Księga Barucha, Ez- Księga Ezechiela, Dn- Księga Daniela, Oz – Księga
Ozeasza, Jl- Księga Joela, Am- Ksiega Amosa, Ab- Księga Abdiasza, Jon- Księga Jonasza, Mi- Księga
Micheasza, Na- KsięgaNahuma, Ha- Księga Habakuka, So- Księga Sofoniasza, Ag- Ksiega Aggeusza, Za-
Księga Zachariasza, Ml- Ksiega Malachiasza, 1 Mch – 1 Księga Machabejska, 2 Mch- 2 Księga
Machabejska, Ga- List św. Pawła do Galatów, Ef- List św. Pawła do Efezjan, Flp- List św. Pawła do
Filipian, Kol- List św. Pawła do Kolosan, 1Tes- List św. Pawła do Tesaloniczan, 2 Tes- 2 List św. Pawła
do Tesaloniczan, 1 Tm- 1 List św. Pawła do Tymoteusza, 2 Tm- 2 List św. Pawła do Tymoteusza, Tt- List
św. Pawła do Tytusa, Flm- List św. Pawła do Filemona, Hbr- List do Hebrajczyków, Jk- List św. Jakuba,
1 P- List św. Piotra, 1 J- List św. Jana, Jud- List św. Judy, Ap- Apokalipsa, czyli Księga objawienia
św. Jana
Opis artykułu z czasopisma
(Autor artykułu. Tytuł. Tytuł czasopisma, rok wydania, numer
czasopisma, numery stronnic, numer znormalizowany)
1. Gronek, Barbara, Rozbieranie do snu Grochowiaka: powrót
Orfeusza, Język Polski w Liceum, 2012/2013, nr 1, s. 25-41,
ISSN 1642-8757.
2. Gronek, Barbara, Rozbieranie do snu Grochowiaka: powrót
Orfeusza, Język Polski w Liceum, 2012/2013, 1, 25-41,
ISSN 1642-8757.
Opis recenzji
(Autor książki recenzowanej. Tytuł. Miejsce wydania. Nazwa Wydawcy.
Rok wydania. Numer znormalizowany. Rec.: Autor recenzji. Tytuł
recenzji. Tytuł czasopisma, rok, numer czasopisma, numer strony,
numer znormalizowany)
1. Pilot, Marian, Zawodna zabawka albo vin d’adieu, Warszawa: Kuba,
2012, ISBN 979-83-929320-6-2, Rec.: Małgorzata Zduniak –
Wiktorowicz, Mini literatura, Nowe Książki, 2012, nr 9, s. 9,
ISSN 0137-8562.
Wywiad
(Nazwisko i imię udzielającego wywiadu. Tytuł artykułu. Rozmowę
przepr. Imię i nazwisko przeprowadzającego wywiad. Tytuł czasopisma,
rok wydania, numer czasopisma, strona, numer znormalizowany)
1. Pilot, Marian, Garść piasku, dwa pelikany, Rozmowę przepr. Jagoda
Wierzejska, Nowe Książki, 2012, nr 9, s. 5, ISSN 0137-8562.
Strona Internetowa
(Nazwisko i Imię. Tytuł artykułu [online]. Miejsce publikacji:
Instytucja sprawcza, data publikacji [ dostęp data dostępu].
Dostępny w: http: adres strony.)
1. Kapuściński, Ryszard, Zawód – reporter [online] [ dostęp 23 lutego
2013], Dostępny w: http: // www. Kapuściński.hg. pl/index.php.
2. Skórka, Stanisław, Wirtualna historia książki i bibliotek [online],
Kraków: Akademia Pedagogiczna, IBiIN
[dostęp 16 lipca2013], Dostępny w: http:// www. ap.kraków.pl/wnk.
E – book – internetowa wersja utworu
literackiego
Kochanowski, Jan, Treny [online] [dostęp 23 lutego 2007],
Dostępny w: http: // monika. univ. gda.Pl/~literat/ Kochan/
index.htm.
Inne dokumenty elektroniczne
(dyski optyczne, kasety VHS, płyty CD, DVD, bazy danych
programu komputerowego)
Opisy bibliograficzne tych dokumentów elektronicznych powinny zawierać:
(Odpowiedzialność główna (autor). Tytuł [typ nośnika]. Wydanie. Miejsce
wydania. Wydawca. Data wydania. Data aktualizacji/nowelizacji. Data
dostępu - element konieczny dla dokumentów online. Numer
znormalizowany)
Typ nośnika zapisujemy za pomocą określeń:
[online], [CD-ROM], [DVD], [taśma magnetyczna]
1. Kopaliński, Władysław, Słownik wyrazów obcych i zwrotów
obcojęzycznych [CD-ROM], Wersja 1.0.3.16, Łódź: Pro-media,
1998, ISBN 83-7231-731-3.
Dokument muzyczny
(Odpowiedzialność główna. Tytuł [Typ nośnika]. Wydanie. Miejsce
wydania. Wydawca. Data wydania.)
Jako twórcę zaleca się podawać kompozytora, nawet jeżeli w równym stopniu
wyróżniono autora tekstu czy libretta.
1. Beethoven, Ludwig van, Piano Concerto, 2&3 [CD], Berlin:
Deutsche Grammophon, 2004.
Film
(Tytuł filmu [film]. Reż. Imię i Nazwisko reżysera. Miejsce produkcji:
Nazwa producenta, rok produkcji. Nośnik np. 1 płyta DVD, 2 kasety
VHS)
1. Pan Tadeusz [film], Reż. Andrzej Wajda, Warszawa: Vision
Distribution Company, 1999, 1 płyta DVD.
Film pobrany z internetu
Pan Tadeusz [film], Reż. Andrzej Wajda [online], Warszawa:
Vision Distribution Company, 1999 [dostęp 22 listopada 2013],
Dostępny w: http: //www. hdplayer.pl.
Opis bibliograficzny dokumentów ikonograficznych
(zaleca się przywołanie wszystkich osób odpowiedzialnych za materiał
ilustracyjny z uwzględnieniem ich funkcji np. fotograf, malarz, rzeźbiarz)
Dokument ikonograficzny wydany jako część innego zasobu
informacji:
1. Wyspiański, Stanisław, Planty o świcie [olej, 1894], W: Kozakowska Stefania,
Malarze młodej Polski, Kraków: Wydawnictwo Ryszard Kluszczyński, 1995,
s. 180-181, ISBN 83-89567-20-3.
2. Wały Chrobrego (Tarasy Hakena) w Szczecinie [fotografia], W: Łopuch,
Wojciech, Sztuka na Pomorzu, Jan Surudo, fotograf, Szczecin: Książnica
Pomorska, 2002, ISBN 83-98765-78-8.
Dokumenty ikonograficzne samoistne:
(jeżeli istnieje ograniczona liczba kopii danego dokumentu zaleca się podać „ W:” przed
nazwą miejsca przechowywania i nazwę repozytorium, w którym znajduje się
cytowany dokument oraz sygnaturę( numer inwentarzowy) , którym jest oznaczony w
danym repozytorium np. muzeum)
1. Krzyżanowski, Konrad, Studium do portretu żony [ olej, 1905], W: Muzeum
Narodowe w Szczecinie, numer inwentarzowy 1915- 25-41.
(tu numer inwentarzowy fikcyjny stworzony na potrzeby prezentacji)
Dokument ikonograficzny pobrany online:
1. Krzyżanowski, Konrad, Studium do portretu żony [olej, 1905][obraz
cyfrowy], Muzeum Narodowe w Szczecinie [dostęp 22 listopada 2013],
Dostępny w: http: artyzm.com/artysta.php2id=546&page=2.
Bibliografia:
1. Bukowski Kazimierz, Biblia a literatura polska, Warszawa: WSiP,
1984, s. 10-11, ISBN 83-02-02115-6.
2. PN-ISO 690 z października 2012 r. Informacja i dokumentacja.
Wytyczne opracowania przypisów bibliograficznych i powołań na
zasoby informacji, Warszawa: PKN, 2012.
3. Starnawski Jerzy, Warsztat bibliograficzny historyka literatury
polskiej, Warszawa: PWN, 2012, s.28-50, 978830103842X.